به گزارش راه شلمچه، به نظر می‌رسد که شاهد مطلعِ شومِ جنگی دیگر در جهان هستیم، جنگی بین پاکستان و هند. با حملات هوائی هند که منجر به کشته شدن ده‌ها پاکستانی شد، پاکستان نیز واکنش نشان داد و تا زمان تنظیم این خبر حدأقل 8 جنگنده از 2 طرف ساقط شده‌اند.
هند و پاکستان از زمان استقلال‌شان (استقلال هند از استعمار انگلیس و همزمان استقلال پاکستان از هند) در سال ۱۹۴۷ میلادی (۱۳۲۶ شمسی) تاکنون چهار بار وارد جنگ تمام‌عیار شده‌اند که ریشه اصلی تمامی آنها به مسئله مناقشه‌آمیز کشمیر بازمی‌گردد؛ منطقه‌ای که پس از تقسیم استعماری شبه‌قاره توسط انگلیس، به‌رغم اکثریت مسلمانش، به هند پیوست و از همان ابتدا بذر اختلافی عمیق را میان دو کشور کاشت. نخستین جنگ در سال ۱۹۴۷-۱۹۴۸ (۱۳۲۶-۱۳۲۷) پس از حمله قبایل مسلح مورد حمایت پاکستان به کشمیر آغاز شد و با آتش‌بس تحت نظارت سازمان ملل پایان یافت، که به شکل‌گیری خط کنترل (LoC) انجامید. دومین جنگ در سال ۱۹۶۵ (۱۳۴۴) باز هم بر سر کشمیر شعله‌ور شد و با میانجی‌گری شوروی در پیمان تاشکند متوقف گردید. در سومین جنگ در سال ۱۹۷۱ (۱۳۵۰)، عامل اصلی نه کشمیر، بلکه بحران جدایی‌طلبی در پاکستان‌شرقی بود که به تولد کشور جدیدی به نام بنگلادش انجامید. چهارمین و آخرین جنگ (البته گویا تا دیروز!)، که گاه به آن «درگیری کارگیل» گفته می‌شود، در سال ۱۹۹۹ (۱۳۷۸) در منطقه‌ای کوهستانی از کشمیر روی داد، جایی که نیروهای پاکستانی به طور مخفیانه وارد خاک هند شدند و با واکنش شدید ارتش هند روبه‌رو گردیدند. این مجموعه نبردها نشان می‌دهد که تا زمانی که مسئله کشمیر به شکل عادلانه و مورد قبول طرفین حل‌وفصل نشود، سایه جنگ همچنان بر روابط این دو قدرت هسته‌ای، سنگینی خواهد کرد.
آغاز بحران: از حمله پهلگام تا ضربات موشکی هند
بحران اخیر میان هند و پاکستان از انفجار مرگبار در منطقه پهلگام در کشمیر هند آغاز شد؛ حمله‌ای که بنا بر گزارش‌ها ۲۶ غیرنظامی را به کام مرگ کشاند و به‌عنوان مرگبارترین حمله طی ۲۵ سال اخیر در این منطقه شناخته شد. دهلی‌نو بلافاصله انگشت اتهام را به سمت اسلام‌آباد گرفت و اعلام کرد عاملان این حمله از خاک پاکستان وارد شده‌اند؛ ادعایی که پاکستان قاطعانه آن را رد کرد و خواستار تحقیقات بی‌طرفانه شد. در واکنش، ارتش هند و پاکستان وارد یک کشمکش در خط مرزی و آتش‌‌های سبک شدند تا اینکه سه‌شنبه‌شب طی عملیاتی تهاجمی، ۹ هدف در مناطق مرزی کشمیر تحت کنترل پاکستان را بمباران کرد که به گفته رسانه‌های رسمی، منجر به کشته‌شدن ۲۶ تن و زخمی‌شدن دست‌کم ۴۶ نفر دیگر شد. برخی منابع غیررسمی این تلفات را حتی بیش از این تعداد می‌دانند. همزمان، انفجارهای مهیبی در مناطق مرزی کشمیر پاکستان، از جمله مظفرآباد، گزارش شد که نشان‌دهنده شدت حملات موشکی و هوائی هند بود. هند همچنین اعلام کرد که نیروهایش در بالاترین سطح آمادگی به‌سر می‌برند و نخست‌وزیر «نارندا مودی» نیز «اختیار کامل» عملیات را به ارتش داده است. برخی منابع خبری نیز از تعویق سفر نخست‌وزیر هند به اروپا در بحبوحه تشدید تنش‌ها با پاکستان خبر دادند.
واکنش اسلام‌آباد: پاسخ تلافی‌جویانه و جنگ هوایی
در پی این حملات، پاکستان از «پاسخی سخت» خبر داد و در ساعات بعد، حملات تلافی‌جویانه‌ای را علیه مواضع هند در کشمیر آغاز کرد. ارتش پاکستان اعلام کرد که دست‌کم 6 جنگنده هندی را هدف قرار داده و سرنگون کرده است؛ هرچند منابع هندی تنها سقوط سه جنگنده خود را تأیید کرده‌اند و مدعی شدند که سه فروند جنگنده پاکستانی را نیز منهدم کرده‌اند. حتی برخی از منابع مدعی کشته‌شدن یک گردان از هند شدند. حملات دوطرفه به‌ویژه در مناطق مرزی کشمیر به‌شدت ادامه یافت و صدای انفجارها در بخش‌های گسترده‌ای از هر دو سوی خط کنترل شنیده شد. در همین حال، نخست‌وزیر پاکستان، «شهباز شریف»، در بیانیه‌ای رسمی تأکید کرد که ارتش این کشور «پاسخ قاطع» خود را آغاز کرده و در صورت ادامه تجاوز، عملیات نظامی ادامه خواهد یافت. وزیر دفاع پاکستان نیز اعلام کرد که اگر هند حملات را متوقف کند، تنش‌ها قابل کنترل خواهد بود. با تشدید وضعیت، چین و... به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای خواستار خویشتن‌داری دوطرف شد و از هر دو کشور خواست از گسترش بحران اجتناب کنند؛ اما به نظر می‌رسد، بازی قدیمی در کشمیر بار دیگر به یک دور تازه از تنش مرزی انجامیده که می‌تواند به سرعت به درگیری گسترده‌تری تبدیل شود. البته در این‌جا باید توجه داشت که تمام این آمارها تا زمان تنظیم این خبر است و اتفاقات خیلی سریع می‌افتد و در زمانی که شما این گزارش را می‌خوانید خیلی از آمار تغییر کرده است. شاید این گزارش، از بخت بد، گزارشِ مطلع یک جنگ جدید باشد.
در پایان گفتنی است، پاکستان در طول دهه‌های گذشته بارها به عنوان مأمن گروه‌های تروریستی شناخته شده است؛ از پناه دادن به رهبران القاعده گرفته تا حمایت آشکار یا پنهان از گروه‌هایی مانند لشکر طیبه و جیش محمد که در کشمیر و خاک هند عملیات انجام داده‌اند. اعتراف اخیر یکی از وزرای دولت پاکستان به استفاده راهبردی از گروه‌های شبه‌نظامی در سیاست خارجی، تنها تأیید دوباره‌ای بر واقعیتی است که جامعه جهانی سال‌ها درباره‌اش هشدار داده بود. در سوی مقابل، دولت ناسیونالیست هند به رهبری حزب دست‌راستی بهاراتیا جاناتا (BJP) نیز با اتخاذ مواضع تند، لغو خودمختاری جامو و کشمیر در سال ۲۰۱۹، و اعمال فشارهای سنگین امنیتی، نه‌تنها فضا را برای گفت‌وگو بسته، بلکه احساسات ناسیونالیستی و انتقام‌جویانه را در منطقه دامن زده است. در چنین فضائی، نمی‌توان تنها یک طرف را مقصر شعله‌ور شدن آتش تنش دانست؛ هر دو کشور با سیاست‌هایی که بیشتر بر منافع کوتاه‌مدت داخلی استوار است تا منطق گفت‌وگو و مصالحه، در چرخه‌ای از دشمنی تاریخی گرفتار شده‌اند که راه‌حل آن تنها در شجاعت سیاسی، شفافیت و اراده واقعی برای صلح نهفته است.
منبع؛ کیهان
